Triz

Август 13, 2022

Содержание

2. Plan Triz nima Triz tarixi Triz tamoyillari va qonunlari Ariz ( supermarket keysi) Texnikalarning rivojlanish evolutsiyasi
3. TRIZ nima ? Biz insonlarga ijodkorlikni o’rgatishimiz kerak. Geynrix Altshuller TRIZ-pedagokikasi bu bolani qanday qilib ixtirochi
4. TRIZ tarixi Altshuller 1926-1998 Triz tug’ildi 1946-1948 Qamoq yillari 1950-1954 Ilk maqola va seminar 1956, 1958
5. Altshuller nazariyasiga ko'ra, TRIZni bilish quyidagi afzalliklarni beradi: Muammoning mohiyatini aniqlash qobiliyatini beradi; Qidirishning asos usullarini
6. Maqsad, vazifa va funksiyalar. TRIZning asosiy maqsadi – texnik tizimlarning rivojlanish qonuniyatlari, algaritm va tendensiyalarni aniqlash
7. TRIZning qo’shimcha funksiyalari: Ilmiy va tadqiqot muammolarini hal etish; Texnik tizimlar bilan ishlashda va ularni ishlab
8. TRIZ pedagogikasi tamoyillari TRIZ – bu fikrlash tizimi, u muammolarni tezda hal qilishga yordam beradi. TRIZ
9. TRIZ fikrlashga va resursdan foydalanishga misol: Ko‘prik ostida o‘tayotgan mashinaning yuki ko‘prik to‘sinlariga tegishiga bir santimetr
10. Oldini olish prinsipi – oldindan amalga oshirish mumkin bo‘lgan harakatni muammo kelishidan avval hal qilishni o‘rganadi.
11. Nusxa ko‘chirish prinsipi – agar biror narsa bilan harakatni amalga oshirib bo‘lmasa, uning nusxasidan foydalanishni o‘rgatadi.
12. ARIZ Muammo ildizini topish Ziddiyat berish Ziddiyatni kuchaytirish Ideal natija Resurslar va tamoyillar SUPERMARKET keysi –
13. Texnikalar rivojlanish evolutsyasi Dazmol Gaz plita Pashsha urgich Avtomobil Ixtiro qiling
14. Texnikalar
15. Koprik Eshikni och Restoran Ielts Umid aka Ford Nike Colgate Ishtirokchilar muammolari Firavn Urush qala Brooklyn
16. Eng zo’r trizchilar kimlar ? ???
17. Qo’shumcha tamoyillar TRIZ QOIDALARI: ● IDEAL YAKUNIY NATIJAGA INTILISH; ● MAKSIMAL SODDA VA OSONLASHTIRISH; ● TESKARI
19. Скачать презентацию

Слайд 2

Plan
Triz nima
Triz tarixi
Triz tamoyillari va qonunlari
Ariz ( supermarket keysi)
Texnikalarning rivojlanish

evolutsiyasi
Muammoli vaziyatlar taxlili
Ishtirokchilar muammolari
Muammoli vaziyatlar taxlili
Qoshimcha tamoyillar
Eng zo’r trizchilar kimlar bo’lgan ?
TRIZtime, sovg’a

Слайд 3

TRIZ nima ?
Biz insonlarga ijodkorlikni o’rgatishimiz kerak.
Geynrix Altshuller
TRIZ-pedagokikasi bu bolani qanday

qilib ixtirochi va noodatiy fiklovchi qilib tarbiyalash ilmidir. Yaʼni bolada zukko va ijodiy fikrlashni rivojlantiruvchi ilm turi. TRIZ shu bilan birga, ijodiy jarayonni takomillashtirish bo'yicha bilimlarni o'z ichiga oladi. Ixtirochilik vazifasi murakkab vazifa bo'lib, uni hal qilish uchun muammoning asosida yotgan qarama-qarshiliklarni aniqlash va hal qilish kerak, ya'ni. asosiy sababni (muammoning ildizi) aniqlash va bunga yechim berishdir.

Слайд 4

TRIZ tarixi
Altshuller 1926-1998
Triz tug’ildi 1946-1948
Qamoq yillari 1950-1954
Ilk maqola va seminar 1956,

1958
TRIZ uyushmasi 1989-1997
Xalqaro TRIZ assotsiatsyasi

Слайд 5

Altshuller nazariyasiga ko'ra, TRIZni bilish quyidagi afzalliklarni beradi:
Muammoning mohiyatini aniqlash

qobiliyatini beradi;
Qidirishning asos usullarini to'g'ri aniqlash, asosiy jihatlarni e’tiborsiz qoldirmaslik;
Muammolarni va ularni hal qilish usullarini izlash bo'yicha ma'lumotlarni qidirish tizimini bilish;
An'anaviy yechimlardan chetga chiqish yo'llarini topishni o'rganish;
Mantiqiy va tizimli fikrlash;
Ijodkorlikni sezilarli darajada oshirish;
Qaror qabul qilish vaqtini qisqartirish;
Hodisa va muammolarga yangicha qarang.
TRIZ ixtirochilik faoliyatiga turtki beradi.
TRIZ insonning dunyoqarashini kengaytiradi.
"TRIZ asoslari" kitobi. Vladimir Petrov.

Слайд 6

Maqsad, vazifa va funksiyalar.
TRIZning asosiy maqsadi – texnik tizimlarning rivojlanish qonuniyatlari,

algaritm va tendensiyalarni aniqlash va ulardan foydalanishdir. TRIZ shaxsning ijodiy salohiyatini rivojlantirish va turli sohalarda muammolarga ijodiy yechim izlashga mo’ljallangan.
TRIZning asosiy vazifasi – muammoni hal qilishda samarasiz va sifatsiz usullarni chetlab o’tgan holda unga eng muqobil yechim berishdir. Ya’ni TRIZ muammolarni ixtirochilik yo’li bilan hal qilishga imkon beradi va eng yuqori samaradorlikka erishga yordam beradi.
“TRIZ asoslari” kitobida V.Petrov TRIZning asosiy va yordamchi funksiyalari haqida batfsil bayon qilib o’tgan. TRIZning asosiy funksiyalar:
Har qanday murakkablikdagi muammoga ijodiy va samarali yechim berish;
Texnik tizimlarni rivojlanishini bashorat qilish va istiqbolli yechimlar bera olish;
Ixtirochilik zamirida insonning tabiiy tasavvur qobiliyatlarini uyg’otish va undan malakali foydalanish.

Слайд 7

TRIZning qo’shimcha funksiyalari:
Ilmiy va tadqiqot muammolarini hal etish;
Texnik tizimlar bilan ishlashda

va ularni ishlab chiqish jarayonida muammolar va qiyinchiliklarni aniqlash;
Ko’p muammolarni hal qilish uchun tabiat va texnologiya resurslaridan samarali foydalanish;
Favqulodda vaziyatlarning sababini aniqlash;
Vaziyatlarni obyektiv baholash;
Har qanday faoliyat sohasidagi bilimlarni tizimlashtirish, bu bilimlardan nisbatan samarali foydalanish;
Ijodiy jamoalarrni shakllantirish.

Слайд 8

TRIZ pedagogikasi tamoyillari
TRIZ – bu fikrlash tizimi, u muammolarni tezda hal

qilishga yordam beradi. TRIZ pedagogikasidagi muammolarga to‘g’ri javob yo‘q – xohlagancha variant bo‘lishi mumkin. Ammo ular ham ma’lum bir usulga rioya qilish kerak.
Muammolarga yechim qidirish resurslarni tanlashdan boshlanadi. TRIZ uchun allaqachon mavjud bo‘lgan resurslardan foydalanish muhim, chunki ideal yechim tashqi manbadan resurs qo‘shmaydi.
TRIZda resurslar quyidagi toifalarga bo‘linadi:
Moddiy ( moddalar, narsalar, pul, tovarlar, qurilmalar va boshqalar);
Axborot ( axborot tashuvchilar va uni tarqatish usullari);
Inson ( to‘g’ridan-to‘g’ri odamlar, motivatsiya, ko‘rish, eshitish, ta’m, hid, teginish, sterotipik fikrlash);
Vaqt;
Joy
Boshqa manbalar ( madaniyat, tarix).

Слайд 9

TRIZ fikrlashga va resursdan foydalanishga misol:
Ko‘prik ostida o‘tayotgan mashinaning yuki ko‘prik

to‘sinlariga tegishiga bir santimetr bor. Biz bu muammoni hal qilish uchun biz havo resurslaridan foydalanamiz. Ya’ni mashina shinalarida havo bor, agar bir uni biro s pastga tushursak, mashina ko‘prikk ostidan o‘tadi.
Bu misol nafaqat resurslarni aniqlash, balki ular bilan nima qilish kerakligini ham tushunish muhimdir. TRIZdan foydalanishda quyidagi prinsiplardan foydalanamiz:
Birlashtirish prinsipi – bu bir xil obyektlar yoki operatsiyalarni
bog’lash yoki bir obyektni boshqasiga joylash.
Misol: kun davomida kundalik ehtiyojlarni qondirish uchun kerak bo‘lishi mumkin bo‘lgan bir necha asboblarni doimo o‘zingiz bilan olib yurish biroz noqulaylik tug’dirishi mumkin. Ammo ushbu muammoga yechim sifatida Shveytsariya pichog’ini keltirish mumkin. O‘nlab asboblarni birlashtirgan ushbu pichoq deyarli bir asbob hajmidagi joyni band qilishi mumkin.

Слайд 10

Oldini olish prinsipi – oldindan amalga oshirish mumkin bo‘lgan harakatni muammo

kelishidan avval hal qilishni o‘rganadi.
Misol: Bolalar ko‘pincha Lego qismlarini yutib yuborishadi. Ular o‘yinchoqlarni yutib yuborgandan so‘ng rentgen orqali aniqlashda muammolarga duch kelinadi. Lego ishlab chiqaruvchilar ushbu muammoni oldini olish uchun Lego o‘yinchoqlarini ishlab chiqarish paytida plastmasaga bariy sulfat qo‘shishadi va bu rentgen nurlarida aniq ravshan ko‘rish mumkin bo‘lgan.
Vositachilik prinsipi – agar obyekt bilan bevosita ishlash imkoni bo‘lmasa, boshqa obyektdan foydalanish orqali muammoga yechim beriladi.
Misol: Novocheboksarsk gubernatori 1994-yilda saylov oldidan saylovda ishtirok
etuvchilar sonini oshirish va unga ketadigan xarajatlarning qisqartirish uchun saylovdan oldin lotereya uyushtiradi. G’olib bo‘lgan chiptalardagi raqamlar saylovchilarning saylov uchastka va ularning ro‘yxatdagi raqamlari bilan bir xil bo‘lib chiqadi. Ushbu muammoga ishlatilgan TRIZ tufayli saylovdagi ishtiroklarning soni ikki barobar osishi va unga ketadigan xarajatlarning uch barobar qisqarishiga erishishgan.

Слайд 11

Nusxa ko‘chirish prinsipi – agar biror narsa bilan harakatni amalga oshirib

bo‘lmasa, uning nusxasidan foydalanishni o‘rgatadi.
Misol: Avtomobillarning tezligini oshirish bilan bog’liq baxtsiz hodisalar sonini kamaytirish uchun yo‘l patrul xizmati xodimlari va ularning mashinalarining nusxalarini yo‘l transport hodisasi ko‘p sodir bo‘ladigan joylarga o‘rnatib chiqadi. Buni ko‘rgan haydovchilar esa tezliklarini tushirib, ehtiyotkorlik bilan harakat qiladi.
Moslashuv prinsipi - atrof-muhit yoki odamlar ehtiyojlariga mutanosib ijodiy yechimlar berishni o‘rgatadi.
Misol: Germaniya mehmonxonalariga kelgan mehmonlar o‘zlari bilan mehmonxonaga tegishli narsalarni o‘g’irlab ketishardi. Bu muammoga yechim sifatida mehmonxonadagi barcha narsalarga mehmonxonaning logotipi bosiladi. Bu tekshirish paytida yaqqol ko‘rinib turadi va olib ketgan taqdirda ham reklama vazifasini o‘taydi.

Слайд 12

ARIZ
Muammo ildizini topish
Ziddiyat berish
Ziddiyatni kuchaytirish
Ideal natija
Resurslar va tamoyillar
SUPERMARKET keysi
– Yaroqlilik muddati

o‘tgan mahsulotlar muammosini xodimlarning o‘zi bartaraf etadi
- Do'kon javonlari muddati o'tgan mahsulotlarni o'zi olib tashlaydi
- Kassalarning o'zi sizni kechiktirishni sotib olishga ruxsat bermaydi
- Yaroqlilik muddati o'tgan tovarlar o'zini namoyon qiladi
- Xaridorlar kechikishni o'zlari topib, bizga chidashadi
- Yetkazib beruvchilarning o'zlari hech qanday kechikish bo'lmasligiga ishonch hosil qilishadi
- Yetkazib beruvchilarning o'zlari kechikishni nazorat qiladi
- Shantajchilarning o'zlari bizning do'konimizni shantaj qilishdan bosh tortishadi

Слайд 13

Texnikalar rivojlanish evolutsyasi
Dazmol
Gaz plita
Pashsha urgich
Avtomobil
Ixtiro qiling

Слайд 14

Texnikalar

Слайд 15

Koprik
Eshikni och
Restoran
Ielts Umid aka
Ford
Nike
Colgate
Ishtirokchilar muammolari
Firavn
Urush qala
Brooklyn
Cho’chqachalar
Varvarlar
Teatr restoran
Teatr darslar
resurslar

Слайд 16

Eng zo’r trizchilar kimlar ?
???

Слайд 17

Qo’shumcha tamoyillar
TRIZ QOIDALARI:
● IDEAL YAKUNIY NATIJAGA INTILISH;
● MAKSIMAL SODDA VA OSONLASHTIRISH;
●

TESKARI FIKRLAB KO‘RISH;
● ZARARNI FOYDAGA AYLANTIRISH;
● BO‘LAKLAB MAYDALAB TASHLASH, MIKRO DARAJAGA O‘TISH;
● AJRATISH, ALOHIDA QILISH, KERAKLI JOYINI OLISH, MODULLASHTIRISH;
● TEATRLASHTIRISH, ROL O‘YNASH;
● RESURSLAR BILAN FIKRLASH;
● MUAMMO ATROFIDAGI IMKONIYATNI QIDIRISH;
● UST-TIZIMGA O‘TISH;
● DINAMIZASIYA, GIBKIYLASHISH, MOBILLASHISH;
● RANG YOKI BELGI BILAN AJRATISH.

Triz

Содержание

PlanTriz nimaTriz tarixiTriz tamoyillari va qonunlariAriz ( supermarket keysi) Texnikalarning rivojlanish

TRIZ nima ?Biz insonlarga ijodkorlikni o’rgatishimiz kerak.Geynrix Altshuller TRIZ-pedagokikasi bu bolani qanday

TRIZ tarixiAltshuller 1926-1998Triz tug’ildi 1946-1948Qamoq yillari 1950-1954Ilk maqola va seminar 1956,

Altshuller nazariyasiga ko'ra, TRIZni bilish quyidagi afzalliklarni beradi: Muammoning mohiyatini aniqlash

Maqsad, vazifa va funksiyalar. TRIZning asosiy maqsadi – texnik tizimlarning rivojlanish qonuniyatlari,

TRIZning qo’shimcha funksiyalari: Ilmiy va tadqiqot muammolarini hal etish;Texnik tizimlar bilan ishlashda

TRIZ pedagogikasi tamoyillari TRIZ – bu fikrlash tizimi, u muammolarni tezda hal

TRIZ fikrlashga va resursdan foydalanishga misol:Ko‘prik ostida o‘tayotgan mashinaning yuki ko‘prik